Geneesmiddelenwet
In 1865 komt onder Thorbecke de Geneesmiddelenwet tot stand die bedoeld is om orde te scheppen in de strijd die bleef bestaan tussen apothekers en drogisten over wie welke middelen mocht verkopen. De oplossing werd gezocht in het afschaffen van het drogistenexamen, maar dit mocht niet baten. Ook zonder examen waren er nog steeds allerlei middelen die verkocht mochten worden door de drogist.
Op Wikipedia staat bij ‘drogist’ het volgende:
“Een drogist of drogiste is de zaakvoerder van een drogisterij, een handelszaak waar medicinale en chemische producten werden verkocht, zoals medicinale kruiden, vergiften, verf, cosmetica, oplosmiddelen, (kleur-)poeders en schoonmaakproducten. Uiteraard voegden zich daarbij de materialen voor het gebruik ervan, zoals borstels, zeven en emmers. De naam is afgeleid van het Middelnederlandse woord droge. Ook de woorden drugs, drogen en drogue zijn afgeleid van dit woord. Medicinale kruiden werden vroeger vaak eerst gedroogd.”
Een greep uit ons assortiment in de 19e eeuw
- Alcohol
- Amerikaans groen (pigment)
- Anijsdrop
- Arsenicum (een kleurstof)
- Bitterwasser (zie blog over magnesiumsulfaat)
- Bloedsteen (kleurstof)
- Citroenzuurkali (voor verf)
- Diamanten (voor gewoon- en spiegelglas)
- Eau de Carmes (kalmerend middel)
- Florentijnse lak
- Houtazijn
- Kwikzalf (tegen schaamluis)
- Naftaline ballen tegen motten
- Nootmuskaat
- Tinctuur van opium
- Tinctuur van Kina
- Tritiumzalf (radioactieve zalf)
- Vanillesuiker
- Stopfles magnesiumsulfaat
Zwavelzuur, kleurpigmenten en bladgoud
Toen ik in 1999 bij Van der Pigge kwam werken, verkochten we inderdaad nog allerlei chemische producten, zoals waterstofperoxide 30% (dat we zelf mengden naar wat de klant wilde), aceton, zwavelzuur en lysol om schoon te maken. Maar we verkochten ook veel kleurpigmenten om mee te schilderen. Destijds kwamen er veel kunstenaars bij ons, maar ook gevelspecialisten voor kleuring van voegen. We verkochten ook velletjes bladgoud. Zelfs de eetbare variant! We hadden ook schellak om mee te lakken, maakten zelf zwart-op-wit-poeder, en in de kelder produceerden we zelfs nog crèmes en antiekwrijfwas. Op de schappen lagen ook nog natuursponsen en leren zemen.
Stopflessen
We hadden nog stopflessen staan met namen van wierook als ‘olibanum’ of ‘drakenbloed’ dat gebruikt werd in de fotografie. Maar ook een felblauw kristalpoeder genaamd ‘cuprum sulfas’, oftewel kopersulfaat. Het maakte allemaal veel indruk op me. Waar was dit allemaal voor en wat betekende dit? Tegenwoordig verkopen we nog steeds magnesiumsulfaat in een stopfles en vullen dat af in puntzakjes. Een zeldzaamheid in Nederland. Dit doen we dus al 172 jaar.
Kruidenzolder
Op onze kruidenzolder produceerden we op verzoek kruidenrecepten voor klanten Destijds stonden de ramen nog open, maakten we gebruik van houten stellingkasten en zakken met kruiden. Het was heel charmant en authentiek. Het is heel jammer voor de sfeer dat dit niet meer mag, maar het is wel goed voor de voedselveiligheid dat we tegenwoordig een klimaatgecontroleerde kruidenzolder hebben die makkelijk schoon te houden is.
Verandering van koers
Toch was er in die tijd bij ons al een andere koers ingezet. Menno van Os, de toenmalige eigenaar, had besloten dat hij verder wilde met gezondheidsadvies, kruiden en supplementen. Dit had ook te maken met de steeds strengere eisen omtrent de verkoop van chemicaliën. Zo mochten we geen chemicaliën meer afvullen en geen producten meer maken in de kelder. Dus besloten we de productie van tincturen en crèmes elders voort te zetten. De productie in de kelder was naar onze eigen samenstellingen en zo was ons eigen merk Van der Pigge geboren. Naar de recepten van Menno van Os. Er was inmiddels een duidelijke trend ontstaan in de vraag naar gezondheidsproducten zoals kruiden en supplementen.
Opleidingen drogist
De huidige drogisterijen hebben niks meer te maken met de tijden van weleer. De standaard drogisterij richt zich vooral op zelfzorgproducten, cosmetica, huishoudproducten en algemene badkamerartikelen. Er worden beperkt nog huishoudchemicaliën verkocht en moderne verven voor kleding bijvoorbeeld.
De drogisterij is een essentiële winkel, zoals gebleken is in coronatijd, waarbij we een belangrijke functie hebben tussen de klant en de medische gezondheidszorg.
Deskundigheid en vakmanschap
Om te zorgen dat drogisterijpersoneel over de juiste kennis beschikt, kent de branche tegenwoordig een systeem van vakopleidingen met drie niveaus:
- Verkoper in de drogisterij
- Assistent drogist
- Drogist
Om te mogen adviseren over zelfzorggeneesmiddelen, is het wettelijk verplicht om het diploma Assistent-Drogist of Drogist te bezitten. Het is voor drogisterijen wettelijk verplicht dat een gediplomeerde drogist toezicht houdt op de UAD-geneesmiddelenverkoop. Daarnaast wordt dringend aanbevolen om de kennis jaarlijks op te frissen door middel van nascholing, zodat het zelfzorgadvies dat medewerkers geven altijd up-to-date blijft.
Oudste drogisterij?
Eerlijkheidshalve willen wij toegeven dat we niet, zoals veel mensen denken, de oudste drogisterij van Nederland zijn. Er zijn 3 drogisterijen ouder dan wij. Wij zijn wel een van de bekendste oude drogisten, mede omdat wij ons oude interieur nog zo goed hebben weten te behouden. En niet te vergeten, ook door de strijd die Van der Pigge leverde met het toenmalige V&D, toen Anton van Os (de zoon van Joannes van Os en Anna van der Pigge) in de jaren 20 van de vorige eeuw weigerde te wijken voor het grote warenhuis .
7 oudste drogisterijen van Nederland
- Jacob Hooy Amsterdam anno 1743
- Drogisterij Salamander Delft anno 1780
- Drogisterij Van der Gaag Den Haag anno 1796
- Van der Pigge Haarlem anno 1849
- Drogisterij Woortman Utrecht anno 1851
- Drogisterij Bik&Bik In Leiden anno 1860
- Drogisterij Van Loon uit Oud-Tonge anno 1892
Buitenland
In Italië kun je in Florence een kijkje nemen bij Santa Maria Novella. Deze prachtige drogisterij stamt nog uit 1612 en is echt een bezoekje waard voor de liefhebber. Zij hadden vroeger hun eigen kruidentuinen bij de winkel. In Duitsland zijn ook nog zeer oude apotheken te vinden. Nederland is vrij uniek met het gescheiden drogist-apotheker systeem. In het buitenland zijn bijna alleen apotheken.
Ambacht
Zoals je ziet heeft het beroep van drogist een heel verleden gehad, waarbij door de eeuwen heen het ambacht enorm is veranderd. Een ambacht geeft aan dat je iets kan maken en vervaardigen waar je specialist in bent. Het ambacht van vroeger, waarbij producten ook bereid werden zoals kruidentheeën mengen of chemicaliën klaar maken, dat bestaat als zodanig niet meer. Tegenwoordig staat het ambacht van drogist vooral voor goed adviseren en klaar staan voor de klant. We proberen ook een brug te slaan tussen arts, apotheker en drogist, omdat het voor klanten belangrijk is ook laagdrempelig advies kunnen vragen aan gespecialiseerde medewerkers. Daarmee hebben we een verlichtende rol voor (huis)artsen en apotheken. Daarnaast kunnen wij bij vroegtijdige signalering ook mensen doorverwijzen naar een arts.
