Condities met een bepaald karakter
Nu zijn er bepaalde benamingen die voor ons wat vreemd klinken, maar in de Oosterse geneeswijzen heel helder zijn: condities met een bepaald karakter. Het is handig om de denkwijzen een beetje te kunnen invoelen.
- Yin – Yang
- Yin is naar binnen, rustig. Veel Yin heeft warmte en droogte nodig, omdat het klachten geeft die met “damp” en energiegebrek te maken hebben.
- Yang is extrovert, warm en dynamisch, wat gestrest. Klachten zijn vaak acuut met veel warmte zoals ontstekingen.
- Heet – Koud
- Hitte gaat gepaard met een rode kleur, koorts, dorst, droogte, acuut en heftig, is geneigd om op te stijgen, maar ook om in te dikken. Denk bijvoorbeeld aan opvliegers, maagzuur, holte-ontstekingen met geel slijm, boosheid, acne en een hoge bloeddruk.
- Kou zorgt voor stagnatie en kramp, meer in het onderlichaam zoals buikpijn met diarree, stijfheid en interne kou.
- Vol – Leeg
- Vol heeft ook het karakter van acuut, veel slijm, koorts, pijn en heftige emoties.
- Leeg is slap, sloom, slaperig (‘De slome slak slaapt in de slappe sla’, een versje van Joke van Leeuwen).
- Intern – Extern
- Externe klachten van spieren en huid, dan gaat het om de uiting van verkoudheid, griep met rillerigheid, gevoelige vermoeide spieren.
- Intern: alle aandoeningen die organen aantasten.
Een disharmonie kan zich vervolgens uiten in een mengelmoes van bovenstaande condities.
Voorbeelden van disharmonie
- Vol – Heet: is rood, koorts, dorst, kramp.
- Leeg – Heet: is een gebrek aan verkoelende eigenschappen waardoor droogte , warmte maar ook angst ontstaat.
- Vol – Koud: koude veroorzaakt stagnatie, zeurende pijn, interne kou, stijfheid. Het bloed is minder zuurstofrijk paars.
- Leeg – Koud: veroorzaakt vermoeidheid, te weinig energie om spijs te verteren, dus diarree, algehele vermoeidheid en kou.
Damp, slijm en voedselstagnatie
Deze kunnen de doorstroming belemmeren. Het karakter van de voeding kan daarbij een belangrijke rol spelen.
- Damp stagneert de doorstroming op het niveau van organen en de doorbloeding. De signalen zijn vaak zichtbaar in de ontlasting en op de tong.
- Damp – Hitte: is massief, kan zich uiten in zwellingen en zweren.
- Damp – Kou: daarbij voel je de verkramping in de bloedsomloop, spijsvertering en vermoeidheid.
- Slijm is bedoeld om de longen en de maag te bevochtigen.
- Slijm – Hitte: is zo’n gele rochel die je ophoest, mogelijk met koorts, onrust en geel beslag.
- Slijm – Kou: in de longen, kan je makkelijk ophoesten en is wit. Voor de spijsvertering levert dit misselijkheid en slechte eetlust op.
- Voedselstagnatie
- Te veel eten: spreekt voor zich, dit ligt als een blok op de maag.
- Als damp en slijm chronisch aanwezig zijn, bijvoorbeeld door te vet eten of het nuttigen van zuivel dan kan dit leiden tot voedselintoleranties.
Terug naar de tong
De vorm
Doet me denken aan Barbapapa, manifesteert zich in allerlei hoedanigheden: is de tong groot, klein, dun, spits, rond of met uitstulpingen, hobbels en bobbels? Al deze kenmerken geven informatie over de aanwezigheid van koude (kleine tong) of warmte (lange tong) in het lichaam. Of er voldoende, te weinig (dunne tong) of te veel lichaamsvloeistoffen en bloed (gezwollen tong) in het lichaam is. Kenmerken zijn afhankelijk waar de verstoring ligt op de landkaart.
Het beslag
Het laagje op de tong vertelt ons over de spijsvertering. Het hoort dun, licht en vochtig te zijn en is aanwezig op de hele tong.
- Hoe dikker en geler, hoe dieper de patronen van damp, slijm en hitte.
- Geen laagje is een gebrek aan yin, lichaamsvocht.
- Een droog laagje is hitte of een tekort aan yang of Qi.
- Kleverig is damp door koude.
- Gaten in het beslag geeft aan dat er een tekort aan vloeistoffen is. Organisch heeft dit vaak te maken met het bevochtigend vermogen van de nieren of de maag. Enkel een dun wit beslag wijst alleen op koude.
De kleur
De kleur van het tonglichaam (zonder het beslag) is “gezond” als het roze/rood kleurt. Door hitteverschijnselen in het lichaam kleurt de tong vaak roder tot dieprood. Is er meer sprake van koude of deficiëntie in het lichaam, dan zie je een bleke tong. Logisch toch? Ook hier zie je patronen waarbij de landkaart verwijst naar het orgaansysteem. Alleen rode zijkanten, dan is er sprake van hitte in de lever. Hoe heftiger de stagnatie van bloed, hoe donkerder het kleurt; vaak wijst dit op koude en deficiëntie. Ik weet niet of je wel eens wintertenen hebt gezien? Daarbij verraadt de blauwpaarsige kleur van het bloed in de tenen eenzelfde patroon.
De structuur
Is de tong mooi egaal of zit er een barst in het midden? Loopt deze gleuf helemaal door tot de punt van de tong? Zie je allemaal kleine scheurtjes over de hele tong? Kun je tandafdrukken op de zijkant van de tong zien? De scheurtjes zijn een teken van droogte, hoe dieper en langer een scheur, hoe ernstiger en chronischer klachten kunnen zijn. Een scheur in het midden zegt iets over de vloeistoffen in de maag. Loopt deze scheur door tot aan de punt van de tong, dan is er vaak sprake van hitte in het hart. Dat kan zich uiten in emotionele turbulentie of een verstoorde nachtrust. Als de nieren tekortschieten zie je een behoorlijke verzameling kleine scheurtjes. En tandafdrukken of een verticale barstje aan de zijkant en/of voorkant van de tong geeft aan dat er te weinig energie is om het vocht te laten circuleren. Vaak heeft dit te maken met te weinig miltenergie, maar ligt het wat hoger dan kan het ook met de longen te maken hebben.
Verbeeldende patronen
Voor mij hebben deze patronen altijd tot de verbeelding gesproken en vanuit die heel oude geneeskunde ook nog eens logisch. Soms poëtisch, maar ook esthetisch wat minder smakelijk. Een “normale” echt gezonde tong heb ik nog nooit gezien. En ook al kan je niet alle patronen over elkaar leggen, er valt namelijk altijd iets te zien. En dat kan weer bijzonder nuttig /informatief zijn. Constitutioneel valt er bijvoorbeeld aan een lange dunne tong niet veel te veranderen. Toch is dat is al belangrijke informatie. Als ik ziek ben, zoals onlangs toen ik Covid had, kijk ik altijd naar mijn tong. Altijd zie ik dat het afwijkend is van mijn normaal, dan is het beslag bijvoorbeeld meer sticky en massiever. Dan blijf ik even sticky in mijn bed, neem wat supplementen, soepjes en rust uit en ben blij met mijn zelfherstellend vermogen.
Wil je meer weten over de symboliek van de spijsvertering? Lees dan dit blog.
