Vitamine B12 is een wateroplosbare vitamine en een essentiële stof die we niet zelf kunnen aanmaken. Daarom moeten we het opeten. En als je dan kijkt waar in onze voeding deze vitamine voorkomt, dan beland je bij dierlijke producten. Vitamine B12 vind je in vlees, vis, schelpdieren, gevogelte, zuivel en eieren.
Het is opvallend dat een tekort aan deze vitamine behoorlijk vaak voorkomt en dan hebben we het over ongeveer 10% van de bevolking. Bij ouderen is dit percentage zelfs meer dan 20%.
De 3 belangrijkste oorzaken voor een vitamine-B12-tekort
- medicijngebruik, zoals o.a. maagzuurremmers (waaronder omeprazol, nexium) en diabetesmedicatie (metformine)
- vegetarisme en veganisme
- erfelijk verstoorde opname door een genmutatie
Als je deze groepen bij elkaar optelt hebben we het over een grote groep mensen met een verhoogd risico. Een van de redenen waarom een tekort niet altijd uit bloedonderzoeken tevoorschijn komt, is omdat we referentiewaarden (“normaalwaarden”) aanhouden. Binnen de referentiewaarden zijn deze groepen met een lage B12-waarde ook opgenomen. Zo komt het vaak voor dat de bloedwaarde onjuist als ‘oké’ wordt bestempeld. Mijn advies is om altijd de labwaarde op te vragen zodat je zelf de cijfers van de bloeduitslag kunt zien.
Functies vitamine B12
We hebben vitamine B12 nodig voor alle herstelprocessen in ons lichaam, de aanmaak van rode bloedcellen, DNA-synthese, een goede prikkelverwerking van zenuwcellen, én voor onze hersenfunctie. Het werkingsgebied is dus heel breed en daardoor kunnen de klachten door een tekort aan vitamine B12 heel divers en invloedrijk zijn.
Zenuwstelsel
Op het gebied van het zenuwstelsel kunnen klachten voorkomen als pijn, tintelingen of een doof gevoel. Maar ook mentale vermoeidheid en geheugen- en concentratieproblemen zijn bekende symptomen.
Stemming en nachtrust
Vitamine B12 speelt een rol bij de neurotransmitters dopamine en serotonine. Als we daar te weinig van aanmaken kan dat invloed hebben op onze stemming en acties, ons in beweging komen en onze ‘(e-)motion’. Als de aanmaak van serotonine verminderd is kan dat tevens invloed hebben op onze nachtrust. Want hoe zit het ook alweer: uit serotonine maken we bij het donker worden melatonine, ons slaaphormoon.
Bloedarmoede
Een tekort aan vitamine B12 kan voor bloedarmoede zorgen, omdat het betrokken is bij de aanmaak van rode bloedcellen.
Verstoorde aanmaak snel delende cellen
Belangrijke snel delende cellen zitten in het beenmerg (bloedcellen) en in de slijmvliezen van de darmwand, maagwand, tong, slokdarm, enzovoort. Te weinig vitamine B12 kan ertoe leiden dat de slijmvliezen in je darm minder goed herstellen. Die slijmvliezen zitten ook in je mond, waardoor je gevoeliger kan zijn voor aften of een brandende sensatie hebt in je tong.
Homocysteïne en vitamine B12
Homocysteïne is een stof die ontstaat bij de stofwisseling van eiwitten. Een hoog homocysteïnegehalte heeft een relatie met de ontwikkeling van alzheimer en hart- en vaatziekten. En jawel, vitamine B12 heeft een gunstige invloed op het homocysteïnegehalte in het bloed.
Deze lijst kan nog een stuk langer. De kans is natuurlijk groot dat je jezelf herkent in een of enkele van de klachten. Laat je informeren of onderzoeken. Een tekort komt vaak voor en is frustrerend voor veel lichaamsprocessen. Wees vooral alert als je binnen een bepaalde risicogroep valt.
Vroeger
Ik weet nog van bekenden die injecties met vitamine B12 kregen. Dat leek de enige manier om de verstoorde opname te voorkomen. Daarvoor moest je dan maandelijks naar je arts, weliswaar op je tandvlees, want je was al bek af. Na zo’n injectie kwam je springend de praktijk weer uit.
Hink-stap-sprong terugkomend op meest voorkomende oorzaak van een vitamine-B12-tekort: een verstoorde opname in het maagdarmkanaal. Vitamine B12 wordt in het laatste deel van de dunne darm (ileum) opgenomen. Het probleem wordt echter al eerder in de maag veroorzaakt. Je hebt maagzuur en pepsine (een eiwitsplitsend enzym) nodig om vitamine B12 vrij te maken uit eiwitten. Voor dit proces wordt vitamine B12 gekoppeld aan de stof ‘intrinsieke factor’. De intrinsieke factor is een bestanddeel van het maagsap en wordt geproduceerd door het maagslijmvlies. Door bepaalde medicijnen of beschadiging van het maagslijmvlies wordt de aanmaak van voldoende maagzuur, pepsine en/of intrinsieke factor geremd en ontstaat er op den duur een vitamine-B12-tekort. Voilà.
Actieve opname van vitamine B12
We weten nu dat de actieve opname een cascade aan reacties is voor het al of niet slagen ervan. Die opname gebeurt in de darm via specifieke receptoren. Deze receptoren binden alleen vitamine B12 als dat eerst is gebonden aan intrinsieke factor.
Passieve opname van vitamine B12
Maar nu blijkt er door diffusie (vermenging van twee of meer substanties) ook een passieve opname van vitamine B12 plaats te vinden. Dus zonder enige bemoeienis van al die factoren en zonder arbeid te verrichten. Die opname is wel laag, gemiddeld wordt 1% van oraal toegediend vitamine B12 opgenomen via diffusie. Maar die diffusie geeft ruimte om met een hoge dosering voldoende vitamine B12 op te nemen. In vergelijking met de injecties is er dan geen sprake van ‘op je tandvlees lopen’ vlak voor een injectie omdat je een constante waarde behoudt.
Het is veilig om hoge doseringen vitamine B12 te gebruiken
Het is grappig om te zien dat bijvoorbeeld 240000 keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) is toegestaan. Dat heeft alles te maken met de passieve opname die zo beperkt is.
Maffioso
Vitamine B12 is lid van de vitamine-B-familie. Er zijn in deze familie allerlei processen, verbondjes, waarin ze elkaar nodig hebben, een echte clan. Het zijn de ‘maffiosi’ onder de vitaminen. Zo moet je in deze familie ook echt rekening houden met vitamine B11 (foliumzuur). Je kunt verschillende klachten hebben die lijken op een te geringe hoeveelheid vitamine B12, maar dan blijkt het een gebrek aan vitamine B11 te zijn. Dit is een héle korte verklaring waarom in supplementen beide vitamines voorkomen. Een verklaring waarmee je niet helemaal wegkomt, kort door de bocht, in deze familie hebben ze allemaal een snor…
Actieve vormen
Vroeger had je alleen maar B12 in de vorm van cynanocobalamine, een niet-natuurlijke vorm die je met behulp van enzymen moet omzetten in een actieve, bruikbare vorm. Tegenwoordig zijn de actieve vormen methylcobalamine en adenosylcobalamine beschikbaar.
Methylcobalamine speelt een rol bij de aanmaak van onder andere DNA, myeline en verscheidene neurotransmitters. Daarnaast helpt het bij de afbraak van homocysteïne (zoals eerder benoemd in relatie tot hart- en bloedvaten en de hersenstofwisseling).
Adenosylcobalamine is werkzaam in de mitochondriën, onze energiefabriekjes. Het speelt een rol bij de stofwisseling van vetzuren, cholesterol en eiwitten én is van belang voor onze energie en de aanmaak van rode bloedcellen.
Ik ben vanavond laat opgebleven om dit blog af te maken, aan energie geen gebrek… Hoewel, pfff, ik neem bij het ontbijt toch een tabletje met B12 om iedereen morgen in de winkel weer energiek en sprankelend te kunnen helpen.
Wil je meer weten over vitamines? Kom langs in de winkel, mail of bel ons. Je bent van harte welkom!
Wil je tips om gezond oud te worden? Download dan ons e-book!
Gezond ouder worden – E-book
Het aantal chronische aandoeningen neemt met rasse schreden toe na je 50ste of 60ste, net als het medicijngebruik. De ...
download
Heel erg bedankt voor dit zeer informatieve duidelijke verslag. Kunt u mij vertellen welke waardes goed zijn voor de B12?
Alvast bedankt!
Beste Mijke,
Hartelijk dank voor je vraag: Het beste kan je even kijken op de site over B12 tekort.
https://stichtingb12tekort.nl/vitamine-b12/zou-ik-een-b12-tekort-kunnen-hebben/
Hopelijk vind je hier de informatie die je nodig hebt omtrent het testen, want er zijn wat kanttekeningen te maken bij de bloedwaarden, omdat B12 het hoogst aanwezig is daar waar het nodig is in het lichaam, namelijk het ruggenmerg en de hersenen. Dus bloedwaarden zijn niet altijd even duidelijk. Daarom is het goed om even meerdere artikelen op deze site te lezen.
Ik hoop dat je zo verder bent geholpen
Met vriendelijke groet
Pamela
Ik lees dat je ze s’morgens inneemt ik neem ze meestal s’avonds maakt dat heel veel uit?
Of slaap je daardoor slechter…..Mvg Gitta
Beste Gitta
Sommige mensen worden geactiveerd door B12. Dus daarom kan het verstandig zijn om ze ‘s ochtends in te nemen, maar niet iedereen heeft dat.
Hoi ik gebruik ook omaprazol maag beschermer heb twee x spruw gehad en nu nog op me tong en brande mond en tong kan ik test op bloed afname bij huisarts vitamin 12 b is dat raad zaam ik ben ook risico groep bedanktv
Beste Claudia,
Ik wil je vragen om voor advies met betrekking tot je gezondheid even telefonisch contact met ons op te nemen. Dan kunnen we je het beste helpen 023-5312454. We zien graag je telefoontje tegemoet.
Als je klachten hebt die bij een B12 tekort passen is het altijd verstandig om eerst je bloed te laten prikken, voordat je supplementen neemt. Door het gebruik van supplementen kan de uitslag negatief beïnvloed worden, waardoor een tekort gemaskeerd kan worden en soms dus niet ontdekt wordt. Niet iedereen is gebaat bij pilletjes B12. Ze zijn over het algemeen geschikt voor mensen zonder klachten of vega/vegan zijn. Bij een opnameprobleem waarvan de oorzaak niet bekend is of niet kan worden weggenomen zijn injecties vaak de enige optie.