Wat zijn flavonoïden?
Flavonoïden, ook wel bioflavonoïden genoemd, zijn een brede groep inhoudsstoffen die in planten, kruiden en bomen voorkomen. Ze zijn onderdeel van de overkoepelende plantenstoffengroep polyfenolen. Flavonoïden ontlenen hun naam aan het Latijnse woord voor geel: flavus . Het zijn namelijk plantaardige pigmenten, die overigens een veel groter kleurenscala hebben dan alleen geel. Flavonoïden dragen bij aan de mooie intense kleuren van groenten, fruit en bloemen, maar ook aan bijvoorbeeld de kleur van herfstbladeren.
Bekende flavonoïden zijn bijvoorbeeld quercetine, rutine, OPC’s, isoflavonen en tanninen. Blauwe bessen, zwartebesblad, groene thee, druivenschillen, granaatappel, de witte pulp tussen de schil en de vrucht van citrusfruit, en kruiden zoals ginkgo biloba zijn rijke bronnen van bioflavonoïden.
Slimme planten
Planten zijn intelligente wezens. Omdat ze niet kunnen wegrennen voor aanvallers (denk aan een zwerm vreetlustige springhanen bijvoorbeeld) hebben ze andere slimme methoden ontwikkeld om zich tegen schade, door bijvoorbeeld vraat, te beschermen. Eén van die strategieën is om stofjes te produceren die supervies smaken en giftig zijn voor insecten, waardoor die hun kaakjes liever in een ander plantje zetten. Flavonoïden hebben een bittere smaak, waardoor insecten worden afgeschrikt.
Daarnaast helpen flavonoïden bij de bestuiving door te pronken met hun felle kleuren, waardoor vriendelijke bestuivende insecten, zoals bijen, juist worden aangetrokken. Tot slot hebben flavonoïden verschillende functies voor de stofwisseling van de plant, zoals het reguleren van groeiprocessen en het beschermen van de plant tegen uv-licht, oxidatie en hitte.
Wat doen flavonoïden voor de mens?
Als jij een lekkere hap neemt uit een plant, hebben de inhoudsstoffen daarvan allerlei effecten op je lichaam. (Voilà, de kortste definitie van de kruidengeneeskunde.) Flavonoïden uit de plant in kwestie beschermen de kleine haarvaatjes in jouw lichaam tegen beschadiging. Dit is van groot belang voor een goede microcirculatie (wat weer invloed heeft op de gezondheid van alle organen, vooral je hersenen en zintuigen zoals je ogen en oren, omdat dit organen zijn waarvan de functie bijna volledig van een goede microcirculatie afhankelijk is). Op die manier hebben flavonoïden tevens een bloedstelpende werking.
Daarnaast helpen flavonoïden normale celgroeiprocessen te reguleren. Flavonoïden kunnen in sommige gevallen antibiotische effecten hebben door de functie van virussen en bacteriën te verstoren. Zo remmen procyanidinen (een bepaald type flavonoïd) in blauwe bosbessen en cranberry’s de werking van bacteriën die urineweginfecties kunnen veroorzaken, en blijken verschillende flavonoïden uit groene thee tegen griepvirussen te werken. Naast alle hierboven beschreven feestelijke effecten, hebben flavonoïden ook een remmende werking op de vrijgifte van histamine in het menselijk lichaam. En dat is geweldig nieuws!
Flavonoïden en hooikoorts
Een aanval van hooikoorts verloopt ongeveer als volgt: jij bent ergens buiten, en er landt een pol uit de lucht op het slijmvlies van, laten we zeggen, je neus. Omdat je slijmvliezen een belangrijk onderdeel van je immuunsysteem zijn, zijn er op je slijmvliezen allerlei stofjes aanwezig die op wacht staan om indringers, zoals schadelijke bacteriën, om zeep te helpen. Goed. Die pol landt dus op je neusslijmvlies en gaat daar een reactie aan met antilichamen; stofjes die door je immuunsysteem worden aangemaakt. Het complex pol+antilichaam wordt vervolgens door je immuunsysteem herkend, die onmiddellijk de beveiliging belt omdat hij denkt dat het een terrorist is.
Om deze terrorist onschadelijk te kunnen maken, maakt je lichaam histamine vrij uit mestcellen (dit zijn bepaalde cellen van je immuunsysteem, die toevallig helemaal niets met paardenpoep te maken hebben). Histamine is hét stofje dat zorgt voor de roodheid (door toegenomen doorbloeding) en zwelling (door het uittreden van vocht naar de plaats des onheils) van je neusslijmvlies. Die jeukerige loopneus maakt je lichaam dus opzettelijk, want door een versterkte doorbloeding en lekker veel vocht, kunnen de killercellen van je immuunsysteem extra snel aanrukken om die rotpol naar de andere wereld te helpen.
Afijn. Histamine is dus het ellendige stofje dat de allergische verschijnselen veroorzaakt waar jij het meest last van hebt. En laat het nou net zo zijn dat flavonoïden de afgifte van histamine uit mestcellen remmen! Hoe meer flavonoïden, hoe beter histamine wordt gereguleerd. Hoera!
Eet dus lekker veel bioflavonoïden
Flavonoïden vormen zoals gezegd de meest kleurrijke componenten van plantaardig voedsel (samen met de carotenoïden, een andere groep inhoudsstoffen). Het eten van grote hoeveelheden verse groenten en fruit zorgen voor een goede inname van flavonoïden, die nodig zijn voor de instandhouding van je stralende gezondheid.
Tekorten aan flavonoïden
Als je te weinig groenten en fruit eet, of als je kiest voor industrieel bewerkte vormen van groenten en fruit (troep als spinazie à la crème uit de vriezer en morsdode ingeblikte erwtjes enzo), kun je een tekort aan flavonoïden oplopen (naast alle andere ellende die je daardoor kunt ontwikkelen). Een tekort aan bioflavonoïden kun je herkennen aan een verhoogde bloedingsneiging (gemakkelijk een bloedneus krijgen, snel bloedend tandvlees) en gemakkelijk blauwe plekken oplopen die maar langzaam verdwijnen. Ook een zwak immuunsysteem, herkenbaar aan het oppikken van elk rondzwervend virusje en telkens opnieuw verkouden raken, kan duiden op een tekort.
Strategieën bij hooikoorts
Het inzetten van natuurlijke antihistaminica zoals flavonoïden is een goede strategie om hooikoorts te kunnen verzachten. (Er bestaan ook nog andere natuurlijke antihistaminica, met name bepaalde kruiden, waarover ik hier van de IJzeren Hand Der Wet helaas niets mag schrijven – lang leve het vrije woord enzo. Vraag ons om persoonlijk advies, dan vertellen we je met liefde hoe het zit.)
De oorzaak van hooikoorts zit echter wat dieper dan alleen het histamineverhaal. Alle allergieën, zo ook hooikoorts, hangen samen met de gezondheid en integriteit van je darm, het microbioom van je darm (term voor alle levende beestjes die je darmen bevolken) en de daarmee samenhangende afstelling van je immuunsysteem. Behandeling van je darmen is daarom altijd van belang om hooikoorts echt volledig de baas te kunnen worden.
Meer weten? Vraag ons om advies of boek een consult bij een van onze natuurgeneeskundig therapeuten.
