Hoge bloeddruk; hoe pak je dit aan?

Het RAAS

(Renine-Angiotensine-Aldosteron-Systeem) geeft niks als je dit niet onthoudt! Wat een mondvol.

Dit systeem heeft alles te maken met de regulering van je bloeddruk door het in stand houden van een goed vochtevenwicht in je lichaam. Zoals de afkorting al zegt spelen hier allerlei stofjes een rol in die met elkaar heen weer pingpongen om je bloeddruk goed te houden. We leggen even uit wat de verschillende stofjes (renine, angiotensine en aldosteron) doen in het RAAS.

Renine

Dit is een enzym dat aan het begin van de keten staat van ontvangst van signalen van de sensoren in het lichaam dat de bloeddruk moet worden aangepast. Het wordt geproduceerd in de nieren. Renine zorgt ervoor dat een bepaald eiwit in het bloed wordt omgezet: angiotensinogeen > angiotensine I. Vervolgens wordt in de longen deze stof weer omgezet door een ander enzym: angiotensine I > angiotensine II.

De effecten van angiotensine II

Dit eiwit leidt tot bloeddrukverhoging door samentrekking van de vaten en door de bijnier aan te zetten om een andere stof aan te maken, namelijk aldosteron.

De effecten van aldosteron

Aldosteron zorgt dat de nieren meer water en natrium uit het bloed terug opnemen. Hierdoor wordt het bloedvolume groter, wat kan leiden tot een hogere bloeddruk. Als laatste meten de hartwanden de bloeddruk en het bloedvolume. Als de bloeddruk weer te hoog wordt, maakt de hartwand een stofje aan dat ANP heet. Dat zorgt ervoor dat de productie van renine in de nieren weer wordt afgeremd.

Het is dus een keten waarbij het ene stofje het andere stofje vertelt dat de bloeddruk omhoog moet. Als de bloeddruk te hoog wordt, dan remt ANP uiteindelijk de productie van renine af, waardoor de bloeddruk weer omlaag gaat. Er ontstaat dus eigenlijk een negatieve terugkoppeling die alle stofjes weer laat zakken. Voilà het rondje is klaar. Heel kort door de bocht is het een soort weegschaal: te veel bloeddruk > alles gaat weer zakken door de aanmaak van ANP.

Wil je hier meer over weten? Kijk dan op wikipedia. Hier staat een schematisch overzicht van wat er allemaal gebeurt. Vanuit het RAAS is het ook verklaarbaar waarom er wel 5 soorten medicijngroepen zijn tegen bloeddrukproblemen, waarover zo meer.

Wat is een hoge bloeddruk?

Je bloeddruk bestaat uit 2 waarden namelijk een boven- en onderdruk. 140/90 wordt vaak aangeduid als de grens voor een normale bloeddruk. Boven de 70 jaar wordt de bovengrens vaak nog als veilig gesteld bij 150/90. Daarboven kan er worden gesproken over een hoge bloeddruk. Het hoogste getal geeft altijd de bovendruk weer.

De onderdruk geeft aan hoe hoog de druk op de bloedvaten is op het moment dat het hart zich ontspant. De onderdruk wordt ook wel de diastolische bloeddruk genoemd.

De bovendruk is de druk van het bloed op de bloedvaten op het moment dat het hart samentrekt. Dit noem je ook wel de systolische bloeddruk.

Wat is een lage bloeddruk?

Er wordt vaak gesproken over een lage bloeddruk als de bovendruk lager is dan 90 en de onderdruk lager is dan 60. Mijn collega Pien heeft hier een apart blog over geschreven.

Wat is een normale bloeddruk?

Als je een bovendruk hebt van tussen de 120 en 140 wordt er gesproken over een normale bloeddruk. Boven de 140 spreek je van een verhoogde bloeddruk. Een gezonde leefstijl bevordert een normale bloeddruk.

Als je vaak een bloeddruk hebt van boven de 180, moet je contact opnemen met de huisarts. Dit noemen we wel een ernstig verhoogde bloeddruk. Als je twijfelt, meet dan je bloeddruk meerdere keren. Of over meerdere dagen.

Wittejassen-bloeddruk

Als je naar de dokter gaat of naar het ziekenhuis, kan je bloeddruk hoger zijn, omdat je zenuwachtig bent. Je maakt je immers druk of alles wel goed is. Soms helpt het dan om thuis de bloeddruk in alle rust nog eens te meten.

Let op: de bloeddruk fluctueert gedurende de dag. In- en ontspanning hebben tevens veel invloed op de bloeddruk.

Zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie)

Zwangerschapsvergiftiging kan ook te maken hebben met een verhoogde bloeddruk. Dit kan levensbedreigend zijn voor moeder en kind. Daarom worden vrouwen bij de verloskundige gemonitord met bloeddrukregistratie. Je kan last hebben van hoofdpijn, misselijkheid, overgeven en sterretjes zien. Tevens kan je dikke enkels en een dik gezicht krijgen. Sommige vrouwen zijn hier meer ontvankelijk voor dan anderen. Lees daarover meer op thuisarts.nl 

Symptomen hoge bloeddruk

Ten eerste hoef je een verhoogde bloeddruk niet altijd te registreren. Er zijn wel een aantal signalen die je erop kunnen wijzen, zoals een gejaagd gevoel, hoofdpijn, een hart dat je voelt kloppen. Bij ernstigere situaties kan je denken aan hoofdpijn, vermoeidheid, misselijkheid, kortademigheid, rusteloosheid, duizeligheid, vlekken zien voor je ogen.

Wat heeft invloed op je bloeddruk?

In sommige gevallen is het moeilijk te verklaren waarom hij verhoogd is. Maar er zijn zeker factoren die van invloed zijn op de bloeddrukhoogte.

• Te weinig lichaamsbeweging
• Stressfactoren van allerlei aard
• Slaapproblemen
• Overgewicht
• Medicatie
• Nierproblemen
• Voeding

Wat kan je er aan doen?

• Niet roken
• Beperk je zoutinname, eet gezond zout met mate
• Vermijd suiker en beperk vlees eten: suiker en vlees worden in je lever omgezet in urinezuur en dit beïnvloedt vervolgens een enzym (NOS=endotheliale stikstofoxidesynthase) wat de spanning op je vaten verhoogd. Dit is net zo belangrijk als zoutbeperking.
• Probeer af te vallen
• Beweeg zo veel mogelijk
• Neem voldoende nachtrust
• Zoek ontspanning
• Meer water drinken: je bloedvaten trekken samen bij te weinig vocht, daardoor moet je hart weer harder werken.
• Minder koffie drinken: koffie heeft een tijdelijk bloeddrukverhogend effect, als je gedurende de dag veel koffie drinkt, kan dit invloed hebben.
• Eet voldoende mineraalrijke producten die vaak te vinden zijn in groenten en fruit. Mineralen die belangrijk zijn voor je bloeddruk: calcium, kalium, magnesium en natrium.

Mineralen uit groenten en fruit

Natrium en kalium houden elkaar in balans in het lichaam. Als je relatief zout eet, is het zeker van belang om voldoende kalium binnen te krijgen. Dit geldt overigens ook voor magnesium en calcium. Calcium is zo’n mineraal dat een balans heeft met magnesium. Beide mineralen zijn even belangrijk! Groenten zijn rijk aan allerlei belangrijke mineralen en nog een andere groep stoffen die mogelijk een gunstige invloed heeft, namelijk polyfenolen. Bij de universiteit van Maastricht kwam na onderzoek naar voren dat groenten als rucola, spinazie en rode bieten binnen 5 uur de bloeddruk kunnen verlagen. In groenten, fruit, noten en zaden zitten polyfenolen zoals quercetine en resveratrol. Variatie in je dieet is daarom heel belangrijk. Daarnaast bevatten groenten en fruit ook vitamine C, ook dit is een belangrijke stof voor gezonde vaten.

• Groene en zwarte thee hebben een bloeddrukverlagend effect; drink elke dag 3 kopjes.
• Kruiden die een gunstige invloed hebben op de bloeddruk zijn peterselie, knoflook, selderij, bieslook, paardenbloem, hokjespeul, kaneel, kurkuma, meidoorn, maretak, melisse, guldenroede en valeriaan. Kruiden kunnen op diverse manieren bijdragen aan een betere bloeddruk, onder andere doordat ze ontspannend werken, op de nieren en de vochtafdrijving werken, op het hart werken of op het RAAS. Sommige kruiden zijn niet zomaar te combineren met bloeddrukmedicatie, het is dan belangrijk om dit te overleggen met een deskundige. Als je kruiden in je voeding dagelijks matig gebruikt, is dat geen bezwaar.
• Voldoende inname van omega 3 uit algen of vis is essentieel voor ons lichaam en ook voor onze bloeddruk.
• Vezels zijn ook heel belangrijk voor een goede bloeddruk. Dus eet lekker dagelijks vezelrijke producten zoals noten, zaden, volkorenproducten, bonen en paddenstoelen.

Wat voor soort bloeddrukmedicatie wordt voorgeschreven?

Er zijn 5 groepen bloeddrukverlagers, namelijk:

ACE-remmers (angiotensine converting enzyme-remmers): verminderen de activiteit van het RAAS.

Enalapril, fosinopril, perindopril, ramipril, trandolapril, zofenoprol, captopril, etc.

ARB’s (angiotensinereceptorblokkers): verminderen de activiteit van RAAS.

Candesartan, irbesartan, losartan, calsartan, telmisartan.

Bètablokkers: hebben een gunstig effect op de doorbloeding en worden vaak voorgeschreven als er ook hartritmestoornissen zijn.

Acebutolol, atenolol, esmolol, landiolol, metoprolol en propranolol, etc.

Calciumantagonisten: zorgen ervoor dat de spieren minder sterk samentrekken.

Barnidipine, cyress, diltiazem, felodipine, plendil, isradipine, lomir.

Diuretica: plaspillen (hiermee raak je meer vocht kwijt).

Indapamide, bumetanide, furosemide, spironolacton zijn hier voorbeelden van.

Het zou te ver voeren om hier helemaal in te gaan op de werking van elke groep geneesmiddelen. Een arts kijkt naar jouw specifieke situatie en zoekt dan een passende bloeddrukverlager. In sommige situaties is medicatie essentieel, aangezien een hoge bloeddruk niet goed is voor je hart, vaten en organen. En extreem hoge bloeddruk kan zelfs levensbedreigend zijn.

Bijwerkingen

Sommige mensen ervaren bijwerkingen van medicatie. Dan wordt er vaak met de arts gekeken naar een ander bloeddrukmiddel. Dus als je last hebt van je medicatie, overleg dan altijd met je arts. Voor mannen kan bijvoorbeeld gelden dat ze moeilijker een erectie krijgen. Dan kan je naar een ander middel kijken.

Wil jij advies in jouw bloeddruksituatie? Dit advies is uiteraard persoonlijk en afhankelijk van jouw gezondheid. We helpen je graag. Kom langs in de winkel voor advies of bel ons: 023-531 2454. We hebben ook de optie voor een consult met een van onze natuurgeneeskundigen.