Bernagie is wellicht beter bekend onder de naam komkommerkruid. Deze bijnaam heeft hij gekregen door de smaak van de bladeren. De bloemen en bladeren zijn eetbaar, maar wees hier wel voorzichtig mee: bernagie bevat giftige stoffen (pyrrolizidine alkaloïden) die leverschade kunnen veroorzaken als je daar veel van binnenkrijgt. Kleine hoeveelheden geven geen probleem, maar voorzichtigheid is dus wel geboden. Tijd om deze plant eens goed te bekijken.
De familie
De bernagie is een plant van de boraginaceae of ruwbladigenfamilie. De ruwbladigenfamilie is een grote familie die in de hele wereld door soorten wordt vertegenwoordigd en voor het overgrote deel uit kruiden bestaat. Vrij bekende (tuin)planten van de ruwbladigenfamilie zijn onder andere smeerwortel, slangenkruid, gevlekt longkruid en diverse vergeet-mij-nietjes. De planten hebben vijf kroonbladeren (bloembladeren). Verstuiving vindt plaats door insecten. De soorten van het noordelijk halfrond hebben bijna allemaal (stijve) haren op de bladeren, stengels en bloemstelen, waardoor ze ruw aanvoelen.
De plant
Bernagie is een rechtopstaand kruid met beharing op de bloemstelen, stengels en bladeren (beide zijden). De Latijnse naam ‘officinalis’ duidt erop dat bernagie een geneeskruid is.
De stengels van de plant zijn hol en de bladeren vormen aan de onderzijde een wortelrozet (bladkrans). Daarboven zitten de stengelbladeren verspreid. De bovenste stengelbladeren zijn stengelomvattend, de onderste niet. De bladeren zijn aan de onderzijde eirond, daarboven zijn ze kleiner, smaller en spitser. De plant heeft een penwortelsysteem, wat inhoudt hij een dikke hoofdwortel heeft met zeer kleine vertakkingen.
Bernagie heeft stervormige bloemen. Deze zijn meestal blauw met een wit hart. Aan de onderzijde van de bloemen zijn deze met elkaar vergroeid. De plant heeft een zogenoemde splitvrucht. Hierbinnen zitten tot vier zaadjes. Hij kan een halve tot een hele meter hoog worden en bloeit in de zomer en herfst. Bernagie wordt door diverse insectensoorten (waaronder ook verschillende (wilde) bijen en hommels) bezocht.
Waar je hem vindt
Bernagie is eenjarig en een pionier. Dat laatste houdt in dat hij vrij snel wordt weggeconcurreerd door andere planten, maar dat hij zich gemakkelijk kan vestigen op kale grond. Pioniersoorten hebben veel licht nodig. Bernagie is hier geen uitzondering op. De plant houdt daarnaast van vochtige voedselrijke tot zeer voedselrijke grond. Bernagie komt niet van nature voor in Nederland, maar komt oorspronkelijk uit Zuid-Europa.